در روند توسعه و صنعتیشدن کشور، هیچ جایی ارتباط خوبی بین اقدامات توسعه و اجتماع محلی دیده نمیشود. دلیل آن عدم برقراری توازن بین توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی است.
مطالعات زیادی در مورد ضرورت انجام پیوند بین اقدامات توسعهای و مردم محلی صورتگرفته که نشان از اثرات توجه به مسائل جامعه محلی است. مسائلی شامل ایجاد اشتغال برای افراد بومی، ایجاد امنیت، افزایش کیفیت زندگی، توجه به شاخصهای زیستی، آموزشی، بهداشتی و... است. وقتی صنعتی در جایی مستقر میشود، آنقدر غرق در منافع اقتصادی و افزایش بازدهی اقتصادی میشود که موضوعات مربوط به اجتماع محلی مورد غفلت قرار میگیرند. در حالی که واقعیت این است که اگر اندکی به آن موضوعات پرداخته شود، در هزینه تولید محصول نهایی، اثرگذار بوده و کاهش هزینهها را در برخواهد داشت. وقتی هزینهها کاهش پیدا کند، حاشیهی سود اقتصادی نیز افزایش خواهد داشت.
بهعنوانمثال، یکی از موضوعاتی که در مسئولیت اجتماعی موردنظر است، توانمندسازی جوامع محلی است تا ساکنین جوامع محلی بتوانند وارد متن فرایندهای توسعه شوند که شامل حوزههای مختلفی مانند آموزشی، مهارتی، اشتغال و... میشود. در رویکرد مسئولیت اجتماعی، آموزش و مهارتآموزی جامعه محلی که میتواند در تأمین نیروی انسانی ماهر برای فعالیتها مؤثر واقع شود و هزینههای تأمین نیروی انسانی از نقاط دیگر را حذف کند، امر فوقالعاده مهمی است. نیروی کار با هزینههای کمتر، میتواند هزینههای نهایی تولید را کاهش دهد؛ بنابراین توجه به مسئولیت اجتماعی، فارغ از اینکه پیوندی را بین توسعه اقتصادی و اجتماعی برقرار میکند؛ برای اقتصاد پروژه هم مؤثر است.
از طرفی با توجه به دستور کار ملیِ توسعه سواحل مکران و اهمیت چنین پروژه کلانی در سطح کشور، توجه جدی به توسعه اجتماعی فوقالعاده مهم است تا سازمانها صنعتی و توسعهای در کنار سود اقتصادی فعالیتهای خود، هزینههایی را که بر اجتماع محلی تحمیل میکنند، بپردازند.
انجام مسئولیت اجتماعی شرکتی در قالب پروژههای پاسخدهنده به نیازهای جامعه محلی و مردم، باعث ایجاد رضایت و حس تعهد و تعلق نسبت به طرحها و اقدامات توسعهای میشود. باید به این نکته نیز توجه داشت که اگر روند توسعه و صنعتیشدن در سواحل مکران و چابهار با این سرعت اتفاق بیافتد، گسست بیشتری بین اجتماع محلی چابهار و طرحهای توسعه ایجاد خواهد شد که خود میتواند منجر به مسائل و پیامدهای منفی توسعه اقتصادی شود. در سالهای آتی، واحد پتروشیمی و صنایع فولاد به بهرهبرداری خواهد رسید که خود باعث مهاجرتهای جدید به منطقه خواهد شد؛ تأمین زیرساختهای مختلف زیستی، خدمات شهری، امکانات آموزشی، فضاهای بهداشتی و درمانی، فضاهای تفریحی و ورزشی و... از اهمیت بالایی برخوردار است که در حال حاضر، زیرساختهای شهری ما توان ارائه چنین حجمی از امکانات را ندارد که باید اقدامات در این راستا صورت گیرد.
بنابراین منطقه آزاد چابهار، بهعنوان اولین سازمان در منطقه، اقدام به فعالیت در حوزه مسئولیت اجتماعی پرداخته است. مسئولیت اجتماعی در دو سطح میتواند صورت گیرد، مسئولیت اجتماعی شرکتها و بنگاههای اقتصادی که زیر نظر منطقه آزاد فعالیت میکنند و دیگری مسئولیت اجتماعی خود سازمان منطقه آزاد در قبال کارکنان و مشتریان است تا بتواند به مسئولیت اجتماعی خود در حوزه سازمان، مشتریان، محیطزیست و جامعه محلی عمل کند. خود سازمان باید پیشقدم انجام مسئولیت اجتماعی باشد که زیرمجموعههای آن به تبعیت از سازمان، بتوان مسئولیت اجتماعی خود را در حوزههای مربوطه به انجام برسانند.
مطالعهای را که موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران با تیم حرفهای برای سازمان منطقه آزاد در حوزه مسئولیت اجتماعی شرکتی در دست انجام دارد، درنهایت به فهرستی از اقدامات مشخص در همه حوزههای موردتوجه مسئولیت اجتماعی اعم از جامعه محلی، ساختار سازمان، مشتریان و محیطزیست منجر خواهد شد تا سنجهای برای اندازهگیری نیازها وضعیت موجود و اقدامات لازم برای رسیدن به وضعیت مطلوب وجود داشته باشد.
خروجی نهایی سندی مسئولیت اجتماعی منطقه آزاد چابهار است شامل مجموعه از اقدامات و فعالیتهایی است که به ارتقاء اهداف مدنظر در جامعه محلی و پیوند توسعه اقتصادی با توسعه اجتماعی منجر خواهد شد. این سند ضمانت اجرایی داشته و گزارش فعالیتهای آن در پایان هرسال بهصورت گزارش سالانه مسئولیت اجتماعی منطقه آزاد چابهار در دسترس همگان خواهد بود.